Lãi Vay Gói 120 Nghìn Tỷ Đồng Vẫn Quá Tầm Người Thu Nhập Thấp?

Trong cuộc họp Chính phủ thường kỳ mới đây, phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà cho biết, Ngân hàng Nhà nước đã thống nhất với 4 Ngân hàng thương mại Nhà nước dành gói tín dụng 120.000 tỷ đồng hỗ trợ nhóm đối tượng mua nhà ở xã hội và nhà cho công nhân lao động.

Theo dự kiến, lãi suất cho vay với người xây dựng và người mua nhà thuộc gói này sẽ thấp hơn 1,5 – 2% lãi suất cho vay bình quân của các ngân hàng trên thị trường trong từng thời kỳ. Như vậy, thay vì áp dụng mức lãi suất cố định 4,5 – 5% như các gói vay mua NOXH trước đây, gói tín dụng 120.000 tỷ đồng sẽ không cố định lãi suất mà biến động tùy theo diễn biến lãi suất thị trường. Nếu xét trên lãi suất hiện tại thì có thể lãi suất cho vay gói 120.000 tỷ đồng vẫn ở mức trên dưới 10%.

Trước ý kiến cho rằng mức lãi suất vay của gói chưa hấp dẫn, NHNN cho biết chênh lệch giữa lãi suất huy động và cho vay của các ngân hàng thương mại dao động quanh mức 3%. Với gói tín dụng này, các ngân hàng sẽ phải "cắt" 1,5 – 2% từ chênh lệch trên, nên biên lãi còn lại của họ khá mỏng. Trong bối cảnh hiện nay, kinh tế thế giới đang phục hồi chậm, tuy tránh được nguy cơ suy thoái nhưng vẫn diễn biến phức tạp. Xu hướng tăng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) vẫn đang diễn ra, kéo theo đà tăng lãi suất chưa dừng lại tại nhiều ngân hàng trung ương trên thế giới. Diễn biến tài chính thế giới đang tạo áp lực lên điều hành chính sách tiền tệ, ngoại hối của Ngân hàng Nhà nước khi vừa phải phấn đấu giảm mặt bằng lãi suất, vừa phải nỗ lực ổn định tỷ giá. Vì vậy, điều hành chính sách lãi suất phải thực hiện hài hòa với đảm bảo ổn định thị trường ngoại hối và tỷ giá.

Tuy nhiên, nhìn nhận về mức lãi suất của gói tín dụng mới này, nhiều chuyên gia cho rằng, với mức lãi suất trên, người mua nhà và cả doanh nghiệp vẫn khó tiếp cận hơn so với mức lãi suất 5% của gói vay 30.000 tỷ đồng trước đó.

Ông Đinh Minh Tuấn, Giám đốc Batdongsan.com.vn khu vực miền Nam cho biết, với mức lãi suất thấp hơn 1,5 – 2% so với lãi suất thị trường, những người NOXH cũng vẫn khó khăn để tiếp cận và vay vốn mua nhà. Hiện tại, nếu cộng thêm các khoản phí khác thì mức lãi suất thị trường hiện tại đang rơi vào 14-15%, khối ngân hàng đang có động thái hạ lãi suất tiết kiệm nên dự kiến, thời gian tới lãi suất vay có thể giảm xuống nhưng sẽ khó thấp hơn mức 10%/năm. Như vậy, đối tượng vay mua NOXH, nhà ở công nhân vẫn phải chấp nhận mức lãi suất thấp nhất cũng trên 9%/năm. Với mức lãi suất này, vẫn khá ít người có thu nhập thấp tiếp cận được.

“Về bản chất, gói 120.000 tỷ đồng khác hẳn so với gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng trước đây. Việc không cố định lãi suất mà thả nổi theo xu hướng tăng giảm của thị trường cũng khiến nhiều người thu nhập thấp bấp bênh tâm lý khi vay mua nhà ở xã hội bằng gói tín dụng này. Nhu cầu mua NOXH luôn rất lớn, gần như cung không bao giờ đủ cầu. Tuy nhiên nguồn cung hiện tại quá ít ỏi, chính sách xét duyệt vay mua cũng khó khăn, vậy nên để gói tín dụng này đi vào thực tiễn vẫn cần phải xem xét tính khả thi, khả năng tiếp cận để có sự điều chỉnh phù hợp hơn với thực tế thị trường”, ông Tuấn cho hay.

Còn theo lãnh đạo một doanh nghiệp BĐS tại TP.HCM, mức hỗ trợ lãi suất 1,5 – 2% không phải cao, nếu hỗ trợ vay cho người mua nhà thương mại giá bình dân thì sẽ rất hợp lý. Nhưng với nhóm đối tượng người mua nhà ở xã hội, công nhân lao động có mức thu nhập thấp (theo đúng diện được hưởng chính sách mua NOXH, nhà ở công nhân) thì mức lãi suất này khá cao. Theo tính toán, lãi suất cho vay mua nhà của các ngân hàng thương mại hiện dao động từ 12 – 15%/năm. Như vậy lãi suất bình quân sẽ rơi vào khoảng 13,5%. Với lãi suất cho vay nhà ở xã hội ưu đãi từ gói 120.000 tỷ đồng thấp hơn 1,5 – 2% lãi suất bình quân, doanh nghiệp và người mua nhà sẽ hưởng mức lãi vay là 11-12%.

“Xét trên giá bán một dự án NOXH tại TP.HCM (hiện đang chào bán) ở mức 24 triệu đồng/m2, nếu cộng thêm các khoản thuế phí thì căn hộ 52m2 sẽ có giá gần 1,3 tỷ đồng. Vay 50 – 60% giá trị căn hộ là hơn 700 – 800 triệu đồng thì lãi suất phải trả cũng vào tầm 8 – 9 triệu đồng/tháng. Với mức thu nhập dưới 11 triệu đồng/tháng đúng tiêu chí thu nhập nhấp thì gần như không ai dám đi vay mua nhà”, vị này chia sẻ.

Thực tế, hiện nay, mặt bằng lãi suất áp dụng cho doanh nghiệp vay sản xuất, kinh doanh phổ biến là 12 – 13%/năm, tùy từng nhóm khách hàng và mục tiêu vay vốn. Còn lãi suất cho vay mua nhà, mua xe phổ biến từ 12,5 – 15%/năm. Mức này cao hơn khoảng 2 – 4% so với cùng thời điểm năm ngoái. Vì vậy, người mua nhà gặp rất nhiều khó khăn. Từ đầu năm đến nay, thị trường ngoại hối, tỷ giá trong nước ổn định, Ngân hàng Nhà nước đã có sự chỉ đạo các tổ chức tín dụng giảm lãi suất và thực tế lãi suất trên thị trường đã bắt đầu giảm. Lãi suất cho vay bình quân phát sinh mới đã giảm 0,43%. Đã có 22 ngân hàng thương mại giảm lãi suất cho vay bình quân. Thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục điều tiết theo hướng phấn đấu giảm lãi suất. Sự điều tiết này kỳ vọng sẽ giúp mức lãi suất vay ổn định và dần hạ nhiệt sau thời gian dài tăng mạnh.